نمایشگاهها به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در معرفی توانمندیهای صنعتی و اقتصادی کشور، نقش مهمی در توسعه تجارت داخلی و خارجی دارند. اما در سالهای اخیر، بسیاری از فعالان این حوزه بهویژه غرفهداران، از چالشهای متعدد مالی و اجرایی در برگزاری نمایشگاهها سخن گفتهاند.
افزایش هزینه اجاره فضا، ضعف تبلیغات، کمبود امکانات رفاهی و خدماتی، و نبود برنامهریزی دقیق برای جذب بازدیدکننده، از جمله مشکلاتی است که موجب کاهش رضایت شرکتکنندگان شده است.
💰 افزایش اجاره غرفهها؛ مانع حضور کسبوکارهای کوچک
یکی از نخستین دغدغههای غرفهداران، افزایش مداوم هزینه اجاره غرفههاست. این افزایش گاه تا ۶۰ درصد نسبت به سال قبل گزارش شده است.
«رضا شریفی»، یکی از غرفهداران نمایشگاه صنعت ساختمان، در گفتوگو با خبرنگار فیرنا میگوید:
«هزینه اجاره غرفه آنقدر بالا رفته که بسیاری از شرکتهای کوچک دیگر توان حضور ندارند. در حالی که هدف اصلی نمایشگاه باید حمایت از تولیدکننده و کارآفرین داخلی باشد، نه فشار مالی بر آنها.»
کارشناسان اقتصادی نیز معتقدند که در نبود نظارت شفاف، نرخ اجاره غرفهها بعضاً توسط پیمانکاران واسطهای تعیین میشود که این روند را از عدالت اقتصادی دور میکند.
📣 ضعف تبلیغات؛ نمایشگاههای بیمخاطب
یکی دیگر از مشکلات جدی نمایشگاههای داخلی، ضعف در اطلاعرسانی و تبلیغات مؤثر است. در بسیاری از موارد، حتی ساکنان شهر میزبان از زمان برگزاری نمایشگاه مطلع نمیشوند.
«مریم کرمی»، فعال حوزه روابط عمومی نمایشگاهی، میگوید:
«تبلیغات نمایشگاهها معمولاً محدود به چند بنر شهری است. نه رسانهها بهدرستی پوشش میدهند و نه فضای دیجیتال استفاده میشود. در نتیجه بازدیدکنندهها کم و غرفهها خالی میمانند.»
به گفته کارشناسان، استفاده از تبلیغات دیجیتال، شبکههای اجتماعی و پلتفرمهای محتوایی میتواند حضور مردم را چند برابر کند.
🧱 مشکلات زیرساختی و خدمات نمایشگاهی
برخی غرفهداران از نبود امکانات مناسب خدماتی نیز گلایه دارند. کمبود تهویه مناسب، مشکلات برق، ضعف در سیستم حملونقل تجهیزات و نبود فضای پارک کافی از جمله مسائلی است که تجربه شرکتکنندگان را تحتتأثیر قرار میدهد.
در گزارش میدانی خبرنگار فیرنا از نمایشگاه بینالمللی تهران، چند غرفهدار عنوان کردند که حتی برای تأمین برق کافی در ساعات شلوغ نمایشگاه با مشکل مواجه بودهاند.
این شرایط نهتنها هزینههای جانبی شرکتکنندگان را افزایش میدهد، بلکه تصویر حرفهای نمایشگاههای ایران را در مقایسه با کشورهای منطقه تضعیف میکند.
📉 کاهش بازده اقتصادی نمایشگاهها
طبق آمارهای منتشرشده از سوی انجمن برگزارکنندگان نمایشگاههای ایران، بازده اقتصادی برخی نمایشگاهها نسبت به سال ۱۳۹۸ تا ۴۰ درصد کاهش یافته است. کارشناسان علت این افت را ترکیبی از هزینه بالا، بازدید کم و ضعف در بازاریابی نمایشگاهی میدانند.
«نمایشگاهها زمانی موفق هستند که به قرارداد، همکاری یا فروش منجر شوند، نه فقط حضور فیزیکی»، این جملهای است که «حمیدرضا صادقی»، کارشناس بازاریابی صنعتی، در گفتوگو با فیرنا مطرح میکند.
🧭 راهکارهای پیشنهادی کارشناسان
متخصصان حوزه نمایشگاهی برای بهبود وضعیت فعلی چند راهکار کلیدی پیشنهاد دادهاند:
-
شفافسازی نرخ اجاره غرفهها و حذف واسطهها
-
ایجاد سامانه ملی رزرو غرفه با قیمتگذاری شفاف
-
تبلیغات هوشمند دیجیتال پیش از برگزاری نمایشگاه
-
برگزاری رویدادهای ترکیبی (حضوری + مجازی) برای جذب مخاطبان بیشتر
-
آموزش غرفهداران در زمینه بازاریابی و جذب مشتری
-
بهبود زیرساختهای خدماتی و رفاهی در محل نمایشگاهها
اجرای این پیشنهادها میتواند موجب افزایش رضایت غرفهداران و بازگشت رونق به فضای نمایشگاهی کشور شود.
🌍 نقش دولت و بخش خصوصی
نمایشگاهها اگرچه توسط شرکتهای خصوصی برگزار میشوند، اما بخش عمدهای از زیرساختها و سیاستگذاری آنها در اختیار دولت است.
به همین دلیل، کارشناسان خواستار تعامل بیشتر میان وزارت صمت، اتاق بازرگانی، و انجمنهای صنفی نمایشگاهی هستند تا استانداردهای جدیدی در قیمتگذاری، تبلیغات و نظارت ایجاد شود.
📈 جمعبندی
نمایشگاهها باید فرصت رشد باشند، نه محل فشار اقتصادی.
برای تحقق این هدف، لازم است دولت، برگزارکنندگان و غرفهداران در یک مسیر مشترک قرار بگیرند؛ مسیر شفافیت، حمایت، و نوآوری. در غیر این صورت، صنعت نمایشگاهی ایران از رقابت منطقهای عقب خواهد ماند.
