خروج کامل خودروهای اقتصادی از بازار؛ ارزان‌ترین صفر کیلومتر از ۵۰۰ میلیون تومان بالاتر رفت

بازار خودرو در ایران طی ماه‌های گذشته با ترکیبی از رکود، کاهش توان خرید و افزایش قیمت کارخانه‌ای مواجه بوده است؛ روندی که اکنون منجر به حذف خودروهای اقتصادی از بازار شده و کمترین قیمت یک خودروی صفر کیلومتر از مرز ۵۰۰ میلیون تومان عبور کرده است. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که بازار آزاد همچنان شاهد رشد آرام اما مداوم قیمت‌ها است.

افزایش رسمی قیمت کارخانه؛ آغاز موج جدید گرانی

بخش مهمی از افزایش قیمت خودرو در ماه‌های اخیر به تصمیم خودروسازان برای افزایش نرخ رسمی محصولات بازمی‌گردد. رشد قیمت‌ها در مبدا، بلافاصله به بازار آزاد منتقل شد و باعث شد خودروهایی که با عنوان «اقتصادی» شناخته می‌شدند، دیگر با بودجه اغلب خریداران همخوانی نداشته باشند.

نکته قابل توجه این است که این روند افزایشی در شرایطی رخ داد که بازار از نبود تقاضای مؤثر رنج می‌برد. به عبارت دیگر، حتی در نبود خریدار هم قیمت‌ها بالا رفت؛ وضعیتی که به گفته کارشناسان نشان‌دهنده اختلال در نظام عرضه و قیمت‌گذاری است.

افزایش هزینه تولید و اثر مستقیم نرخ ارز

در کنار افزایش‌های رسمی، نوسانات نرخ ارز نیز تأثیر جدی بر قیمت خودروها گذاشته است. مواد اولیه، ورق فولادی، رنگ، لاستیک و بسیاری از قطعات خودرو تحت تأثیر نرخ ارز وارد یا تولید می‌شوند و افزایش هزینه تولید، خودروسازان را ناچار به افزایش قیمت کرده است.

این تأثیر در خودروهای مونتاژی چینی بیش از خودروهای داخلی دیده می‌شود، زیرا سهم قطعات وارداتی در محصولات مونتاژی بسیار بیشتر است. به همین دلیل، قیمت خودروهای چینی در ماه‌های اخیر جهش چشمگیرتری داشته‌اند.

حذف عملی خودروهای اقتصادی از سبد خرید

نتیجه این شرایط، خروج کامل خودروهای اقتصادی از بازار بوده است. مدل‌هایی مانند ساینا S، کوییک S و کوییک اتومات که تا یک سال پیش در محدوده ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان معامله می‌شدند، اکنون با قیمت‌های بیش از ۵۰۰ میلیون تومان عرضه می‌شوند.

افزایش قیمت این خودروها، عملاً آن‌ها را از دسترس طبقه متوسط و پایین جامعه خارج کرده است و سهم خودروهای صفر کیلومتر در سبد خرید مصرف‌کنندگان کاهش چشمگیری یافته است.

رکود عمیق در بازار و انتظار برای کاهش قیمت

با رشد بی‌وقفه قیمت‌ها، قدرت خرید مردم بیش از پیش تضعیف شده و بسیاری از خریداران تصمیم گرفته‌اند خرید خودرو را به تعویق بیندازند. فعالان بازار معتقدند:

• خریدهای مصرفی به شدت کاهش یافته

• معاملات سفته‌بازانه تقریباً متوقف شده

• قیمت‌ها با وجود نبود خریدار همچنان رو به افزایش است

این تناقض، نشان از مشکلات ساختاری در بازار خودرو دارد؛ بازاری که در سال‌های اخیر همواره با کمبود عرضه، افزایش دخالت‌های دولتی و نوسان‌های شدید قیمتی مواجه بوده است.

راهکار اصلی: افزایش عرضه

کارشناسان بازار خودرو راهکار کوتاه‌مدت برون‌رفت از شرایط فعلی را افزایش عرضه خودرو عنوان می‌کنند. به گفته آن‌ها، تا زمانی که خودروسازان تیراژ تولید خود را بالا نبرند و فاصله میان قیمت کارخانه و بازار کاهش پیدا نکند، امکان بازگشت ثبات به بازار وجود نخواهد داشت.

افزایش عرضه می‌تواند:

• قیمت‌ها را کنترل کند

• رقابت را افزایش دهد

• سفته‌بازی را کاهش دهد

• و توان خرید مشتریان را تا حدی احیا کند