بحران آب در ایران فراتر از یک تهدید محیط زیستی ساده است و به یک چالش امنیتی و اجتماعی تبدیل شده است. کارشناسان حوزه آب هشدار میدهند که وضعیت منابع آب در شیراز و استان فارس حتی بحرانیتر از تهران است و در صورت ادامه روند فعلی خشکسالی و برداشت بیرویه، طی سالهای آینده تأمین آب شرب و امنیت غذایی این منطقه بهشدت به خطر خواهد افتاد.
سید محمدجعفر ناظمالسادات، رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوس دانشگاه شیراز، در این باره گفت:
«وضعیت شیراز به مراتب بحرانیتر از تهران است؛ تهران با سدهای اطراف و منابع آب رشتهکوههای البرز امکان تأمین نسبی آب دارد، اما شیراز فاقد چنین مزیتهایی است و ادامه توسعه بیرویه شهری و صدور پروانههای ساختوساز، منابع آب موجود را تهدید میکند.»
وی افزود: «راهکارهای سنتی مانند انتقال آب از سد درودزن و دیگر مناطق، پرهزینه و بدون توجیه اقتصادی است و تنها مشکل را به سایر مناطق منتقل میکند. هزینههای بالای شیرینسازی و حفاری عمیق آب، منابع مالی لازم برای اقدامات پایدار و اصلاح الگوی کشاورزی را محدود میکند.»
ناظمالسادات با اشاره به کاهش بارشها و برداشتهای بیرویه از منابع زیرزمینی گفت:
-
کشاورزان تا عمق ۲۰۰ تا ۳۰۰ متر برای تأمین آب کشاورزی حفاری میکنند که این اقدام منطقی و پایدار نیست.
-
ادامه برداشت از دشتها و سفرههای آب زیرزمینی، فرونشست زمین و خشکی رودخانهها را به همراه دارد.
-
کاهش بارشها و نبود زیرساختهای علمی برای مدیریت منابع، امکان برنامهریزی دقیق و جلوگیری از بحران را محدود کرده است.
کارشناسان مدیریت پایدار آب تاکید دارند که تنها راهکار واقعی بحران آب، تغییر الگوی مصرف و بازتعریف نظام کشاورزی، احیای قناتها، استفاده از پساب و بازگرداندن نقش مردم و تعاونیها در مدیریت منابع است. بر اساس تجربه کشورهای موفق، مدیریت منابع آب بدون مشارکت جامعه محلی و استفاده از فناوریهای نوین، نتیجهبخش نخواهد بود.
ناظمالسادات در پایان هشدار داد که حتی در صورت بارش نسبی در پاییز و زمستان، مجموع بارشهای سالانه شیراز کمتر از میانگین خواهد بود و ادامه مصرف نادرست آب ممکن است باعث شود مردم در آینده نزدیک با مشکل تأمین حتی یک لیوان آب مواجه شوند.