مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در تازه‌ترین گزارش سالانه خود درباره وضعیت آلودگی هوا در کلان‌شهرها و مراکز استان کشور، اعلام کرده است که مواجهه جمعیت شهری ایران با غلظت آلاینده‌های خطرناک هوا همچنان در سطح بسیار نگران‌کننده قرار دارد. طبق این گزارش، در سال گذشته تمامی جمعیت شهرنشین کشور در معرض غلظتی بالاتر از حد پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت (WHO) قرار گرفته‌اند.
این گزارش در چارچوب اجرای تکالیف قانون هوای پاک تهیه شده و وضعیت پایش کیفیت هوا، غلظت شش آلاینده اصلی (PM₂.₅، PM₁₀، O₃، CO، NO₂ و SO₂)، درصد جمعیت در معرض سطوح مختلف آلودگی و خسارات بهداشتی و اقتصادی ناشی از آن را بررسی کرده است.
افزایش شدید غلظت ذرات معلق در کلان‌شهرها
بر پایه این گزارش، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون (PM₂.₅) همچنان اصلی‌ترین عامل تهدیدکننده سلامت شهروندان است. سال گذشته بسیاری از کلان‌شهرهای کشور بیش از ۳۰۰ روز در وضعیت آلودگی فراتر از رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت قرار داشته‌اند.
| شهر | تعداد روزهای عبور از حد مجاز WHO |
|---|---|
| اهواز | ۳۶۲ روز |
| تهران | ۳۵۰ روز |
| اراک | ۳۵۱ روز |
| اصفهان | ۳۴۸ روز |
| کرج | ۳۴۵ روز |
| مشهد | ۳۳۵ روز |
در مقایسه با استاندارد ملی کیفیت هوا، این شهرها حداقل ۱۲۳ تا ۲۰۰ روز در وضعیت آلوده ثبت شده‌اند.
آلوده‌ترین و پاک‌ترین مراکز استان
بر اساس میانگین سالانه، اهواز با عدد ۴۲ میکروگرم بر مترمکعب آلوده‌ترین مرکز استان کشور بوده است؛ رقمی که ۸ برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت و ۳.۵ برابر استاندارد ملی محسوب می‌شود.
در مقابل، شهرهای سنندج (۹ µg/m³) و رشت (۱۱ µg/m³) پاک‌ترین مراکز استان گزارش شده‌اند.
مرگ‌ومیرهای ناشی از آلودگی هوا
طبق اعلام وزارت بهداشت، در سال ۱۴۰۳ حدود ۵۸ هزار و ۹۷۵ مورد مرگ در افراد بالای ۳۰ سال به آلودگی هوا منتسب بوده است. سهم این مرگ‌ها به تفکیک بیماری‌ها:
-
بیماری ایسکمیک قلبی: ۲۳٪
-
سرطان ریه: ۲۱٪
-
بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD): ۱۷٪
-
سکته مغزی: ۱۵٪
-
عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی: ۱۳٪
خسارت اقتصادی سنگین
هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم ناشی از این مرگ‌ومیرها و بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا، در سال گذشته حدود ۱۷.۲ میلیارد دلار برآورد شده است؛ معادل ۴۷ میلیون دلار در روز.
